ภาวะผู้นำ (Leadership)
รายงานผลการประชุมการจัดการความรู้
เรื่อง ภาวะผู้นำ (Leadership)
วันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ.2554 เวลา 9.00 – 11.00 น.
ณ ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาลและบริหารวิชาชีพ
อ.โสภา ลี้ศิริวัฒนกุล ประธานการประชุม
ผู้เข้าร่วมประชุม
- ดร.ศรีสกุล เฉียบแหลม ผู้นำเสนอการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
- อ.พุฒตาล มีสรรพวงศ์
- อ.สุมาลี ราชนิยม
- อ.รัชชนก สิทธิเวช
- อ.จิตติยา สมบัติบูรณ์
- อ.นิศารัตน์ รวมวงษ์
- อ.จีราภา ศรีท่าไฮ
- อ.วิภารัตน์ ภิบาลวงษ์
- อ.ศราวุธ อยู่เกษม
- อ.บุษยารัตน์ ลอยศักดิ์
- อ.นครินทร์ สุวรรณแสง
- อ.ภโวทัย พาสนาโสภณ เลขาการประชุม
เริ่มประชุมเวลา 9.00 น.
วาระที่ 1 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้
เรื่อง ภาวะผู้นำ (Leadership)
- ความแตกต่างระหว่างภาวะผู้นำกับผู้บริหาร
ภาวะผู้นำ (Leadership) เป็นกระบวนการ (มิใช่ตำแหน่งหน้าที่) ที่ใช้ความพยายามที่จะมีอิทธิพลต่อกลุ่มและมีแรงบันดาลใจ แรงจูงใจและการสั่งการในงานเพื่อให้กลุ่มบรรลุเป้าหมายขององค์การ
ผู้บริหาร เป็นตำแหน่งที่กำหนดขึ้นในองค์การ มีอำนาจโดยตำแหน่งและได้รับความคาดหวังในหน้าที่เฉพาะเจาะจง จะมุ่งเน้นที่การควบคุม การตัดสินใจ
ผู้นำกับผู้บริหารจึงแตกต่างกัน กล่าวคือ ผู้บริหารทุกคนควรเป็นผู้นำและมีภาวะผู้นำ แต่ผู้นำไม่สามารถเป็นผู้บริหารที่ดีได้ทุกคน เพราะผู้บริหารต้องมีทักษะมีความสามารถในหน้าที่ของผู้บริหารด้วย
อย่างไรก็ตาม ภาวะผู้นำกับผู้บริหารไม่อาจแยกออกจากกันได้ มีส่วนที่ทับซ้อนกันอยู่จนไม่สามารถแยกแยะความแตกต่างออกจากกันได้
การเปรียบเทียบผู้นำกับผู้บริหาร
มี 3 แบบ ได้แก่
1) การเปรียบเทียบคุณสมบัติของผู้นำกับผู้บริหาร ดังนี้
ผู้นำ |
ผู้บริหาร |
มาจากจิตวิญญาณ | มาจากจิตใจ |
มีวิสัยทัศน์ | มีเหตุผล |
น่าศรัทธา/หลงใหล | เป็นที่ปรึกษา |
ริเริ่มสร้างสรรค์ | เด็ดเดี่ยว |
มีความยืดหยุ่น | ผู้แก้ปัญหา |
จูงใจ/เร้าใจ | ใจกว้าง |
สร้างนวัตกรรมใหม่ๆ | คิดวิเคราะห์ |
มีความกล้าหาญ | เป็นผู้สร้าง |
มีจินตนาการ | ไตร่ตรอง/รอบคอบ |
กล้าที่ลองสิ่งใหม่ | เผด็จการ |
เริ่มต้นมีการเปลี่ยนแปลง | มีเสถียรภาพ |
อำนาจส่วนบุคคล | อำนาจตำแหน่ง |
2) การเปรียบเทียบการทำงานของผู้นำกับผู้บริหาร
ผู้นำ |
ผู้บริหาร |
ทำถูกต้องในทุกสิ่ง | ทำทุกสิ่งให้ถูกต้อง |
เน้นการพัฒนา | การรักษาสภาพให้คงอยู่ |
มีแรงบันดาลใจ | มีการควบคุม |
วิสัยทัศน์กว้างไกล | การมองภาพระยะสั้น |
ถามว่าอะไร ทำไม |
ถามว่าอย่างไร และเมื่อไร |
เป็นผู้ริเริ่ม | เลียนแบบ |
ท้าทายการเปลี่ยนแปลง | ยอมรับในสถานะที่เป็นอยู่ |
3) การเปรียบเทียบความแตกต่างของอำนาจ
ความสำคัญของอำนาจมี 2 แบบ คือ
แบบที่ 1 อำนาจตำแหน่ง (Position power)
แบบที่ 2 อำนาจส่วนบุคคล (Personal power)
2. ทฤษฎีภาวะผู้นำ
2.1 Douglas McGregor (McGregor’s Theory X and Theory Y)
2.2 ทฤษฎีคุณลักษณะภาวะผู้นำ (Leadership Trait Theories)
2.3 ทฤษฎีผู้นำพฤติกรรมนิยม (Leadership Behavioral Theories)
2.4 ทฤษฎีผู้นำของ Blake and Mouton’s managerial Grid
2.5 ทฤษฎีผู้นำของ Fiedler’s Contingency of Leadership
2.6 ทฤษฎีผู้นำของ Hersey – Blanchard
2.7 ทฤษฎีความสามารถพิเศษของผู้นำ (Charismatic Leadership)
2.8 ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Transformation Leadership)
ลักษณะสำคัญของการเป็นผู้นำทางการพยาบาล มี 5 ประการ คือ
- การปรับตัว
- ความยืดหยุ่น
- ความเข้มแข็ง/แข็งแกร่ง
- ความตระหนักเกี่ยวกับการเมือง
- ความสามารถในการมีอิทธิพลต่อบุคคลอื่น
การบริหารผลการปฏิบัติงาน (Performance Management)
- ความหมายของการบริหารผลการปฏิบัติงาน (PM)
- ผลสำรวจเกี่ยวกับการนำการบริหารผลการปฏิบัติงานไปใช้
- แนวโน้มและการปฏิบัติเกี่ยวกับการนำการบริหารผลการปฏิบัติงานไปใช้ (2552)
- กระบวนการการบริหารผลการปฏิบัติงาน
- สิ่งที่ช่วยสนับสนุนกระบวนการการบริหารผลการปฏิบัติงาน
- จริยธรรมในการนำ PM มาใช้ในการตัดสินและการพัฒนางาน
- การนำ PM มาใช้ในการประเมิน
- ปัญหาจากการนำ PM มาใช้
- การประเมินแบบ 360 องศา
การนำไปใช้จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
- นำไปใช้ในการบูรณาการกับรายวิชา พย.1428 การบริหารการพยาบาลในปีการศึกษา 2555 โดย ในการปฏิบัติงานในบทบาทหน้าที่ต้องนำบางลักษณะของผู้นำและบางลักษณะของผู้บริหารไปใช้ให้เหมาะสมทั้งสถานการณ์และโอกาส และนอกจากลักษณะที่กล่าวมาแล้วผู้นำควรมีอิทธิบาท 4 และสังคหวัตถุ 4 เพื่อช่วยให้ทำงานสำเร็จและทำงานอย่างมีความสุขด้วย
- สามารถนำ PM มาประกอบแนวคิดได้ แต่ไม่สามารถนำมาใช้ทั้งหมดได้ ควรนำมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับบริบท เพราะในบางเรื่องไม่สามารถนำมาใช้ได้จริง
ปิดประชุมเวลา 11.00 น.
นายภโวทัย พาสนาโสภณ
ผู้บันทึกรายงานการประชุม