1. ผู้ป่วยเบาหวานควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้จะมีแนวทางการดูแลอย่างไร
2. ในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน หลักการจะต้องมีการออกกำลังกายร่วมกับการควบคุมอาหาร โดยเฉพาะอาหารสุขภาพ เป็นปัจจัยที่สำคัญในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน   ส่วนการออกกำลังกาย จะต้องดูที่ ความหนัก ระยะเวลาในการออกกำลังกาย และความถี่ในการออกกำลังกาย ซึ่งการออกกำลังกายที่เหมาะกับผู้ป่วยเบาหวานนั้นควรจะเป็นการออกกำลังกายที่ไม่หนักมาก ควรมีระยะเวลาที่นานพอสมควรและควรทำอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยที่พบว่า การเดินเร็วเป็นเวลา 12 สัปดาห์ จะทำให้ระดับน้ำตาลสะสม (HbA1C) ลดลงได้
3. พฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะแทรกซ้อน พบว่า มีความสัมพันธ์กับการไม่ออกกำลังกายและมีการควบคุมอาหารที่ไม่ดี
4. ผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับแรงสนับสนุนจากครอบครัวที่ดี จะมีผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งแรงสนับสนุนในครอบครัวมีหลายด้านด้วยกัน พบว่า ผู้ป่วยเบาหวานส่วนใหญ่จะได้รับแรงสนับสนุนในด้านอารมณ์ และเงินทองสิ่งของต่างๆ จะยังขาดในเรื่องของการให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลตนเองเกี่ยวกับโรค
5. พบว่าอิทธิพลที่มีผลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน ได้แก่ เพื่อน รองลงมาคือ การมีคนชวน  เพื่อนมีผลต่อพฤติกรรมการออกกำลังกายของผู้ป่วยเบาหวาน
6. รูปแบบในการดูแลผู้ป่วยเบาหวานที่เหมาะสม คือ จะต้องประกอบด้วย

ระยะที่ 2 การวางแผนปฏิบัติการ จัดประชาคมชาวบ้านเพื่อหาแนวร่วมและเนื้อหาหลักสูตร ที่จัดอบรม

ระยะที่ 3 การอบรมเชิงปฏิบัติการ ให้จับคู่ผู้ดูแลสุขภาพและผู้ป่วยเบาหวานเข้าอบรมด้วยกัน จำนวน 3 วัน

ระยะที่ 4 การติดตามประเมินผล โดย ทีมเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยและ อสม. ออกติดตามเยี่ยมให้กำลังใจผู้ดูแลสุขภาพและผู้ป่วยพร้อมตรวจสุขภาพทั่วไปของผู้ป่วย จัดให้มีเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานและกลุ่มผู้ดูแลสุขภาพ

อาภา  ยังประดิษฐ

ทรรศนีย์  สิริวัฒนพรกุล และคณะ

มยุเรศ ฤทธิ์ทรงเมือง และคณะ