วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี

วิจัยในชั้นเรียน วิชา พย. 1329 วิจัยทางการพยาบาล

หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 3 ภาคการศึกษาที่ 1 ปีการศึกษา 2553

เรื่อง วิธีการสอนต่างๆ ในวิชาวิจัยทางการพยาบาล

โดย มัณฑนา เหมชะญาติ, RN, PhD.

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

                การเรียนการสอนภาคทฤษฎีในชั้นเรียน อาจารย์ผู้สอนต้องใช้วิธีการสอนที่หลากหลายเพื่อให้นักศึกษามีความสนใจในเนื้อหา ไม่เบื่อหน่าย และเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอนในแต่ละเรื่องนั้น  สำหรับวิชา พย. 1329 การวิจัยทางการพยาบาล เป็นรายวิชาที่มีเนื้อหามากสำหรับการเรียนการสอนภาคทฤษฎี จำนวน 2 หน่วยกิต  และนักศึกษาต้องมีความรู้ความเข้าใจภาคทฤษฎีก่อนการฝึกทำวิจัยในภาคทดลอง

                ในการเรียนการสอนสำหรับนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตชั้นปีที่ 3 ภาคการศึกษาที่ 1 ปีการศึกษา 2553 นี้ อาจารย์ผู้สอนภาคทฤษฎี ได้มีเลือกใช้วิธีการสอนที่หลากหลายแทนการบรรยาย เพราะพบว่านักศึกษาจำนวนไม่น้อยหลับในขณะที่มีการเรียนการสอน  และเมื่อเสร็จสิ้นการสอนแล้วได้มีการติดตามผลการเรียนรู้ตามการรับรู้ของนักศึกษา เพื่อการนำผลการศึกษาครั้งนี้ไปปรับปรุงการเรียนการสอนภาคทฤษฎีต่อไป

วัตถุประสงค์

1. เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษามีความตื่นตัวในการเรียนรู้และไม่หลับในขณะเรียน
2. เพื่อฝึกทักษะการอ่านแก่นักศึกษา

วิธีดำเนินการ

1. จัดทำเอกสารประกอบการสอนทุกหัวข้อที่สอน
2. ดำเนินการสอนตามตารางเรียนด้วยวิธีการสอนที่หลากหลายต่อไปนี้

วิธีที่ 1 สอนโดยการบรรยายและทำแบบฝึกหัด ในหัวข้อเรื่องการเลือกกลุ่มตัวอย่าง

วิธีที่ 2 สอนโดยให้นักศึกษาอ่านเอกสารประกอบการสอน และสรุปสาระสำคัญในเวลาที่กำหนด ในหัวข้อเรื่อง เครื่องมือวิจัย

วิธีที่ 3 สอนโดยให้นักศึกษาอ่านเอกสารประกอบการสอน แล้วตั้งคำถามเอง พร้อมตอบคำถามดังกล่าว ในหัวข้อเรื่อง การเก็บรวบรวมข้อมูล

วิธีที่ 4 สอนโดยครูตั้งคำถามให้นักศึกษาหาตอบคำถามจากเอกสารประกอบการสอน ในหัวข้อเรื่อง การเขียนโครงร่างงานวิจัย

วิธีที่ 5 สอนโดยครูตั้งหัวข้อให้นักศึกษาค้นคว้าจากรายงานวิจัย (ฉบับจริง) ประกอบกับเอกสารประกอบการสอน ในหัวข้อเรื่อง การเขียนรายงานวิจัย

โดยการเรียนการสอนในแต่ละครั้ง นักศึกษาได้รับมอบหมายงานเป็นรายบุคคล และส่งชิ้นงาน เมื่อในท้ายชั่วโมงที่เรียน อาจารย์ผู้สอนสรุปสาระสำคัญของเนื้อหาในแต่ละเรื่อง  แล้วตรวจงาน พร้อมให้ข้อเสนอแนะ และคืนให้กับนักศึกษาในการเรียนครั้งต่อมา

3.   เก็บรวบรวมข้อมูลประเมินผลการเรียนรู้จากนักศึกษา โดยใช้แบบสอบถามซึ่งมีลักษณะเป็น Rating scale 5 ระดับ (1 = น้อยที่สุด และ 5 = มากที่สุด) โดยให้ความหมายของการเรียนรู้ว่า หมายถึง การที่นักศึกษาเกิดความเข้าใจในเนื้อหาสาระ และมีแนวคิดที่จะนำไปใช้ได้ รวมทั้งสามารถ/ความมั่นใจในทำข้อสอบได้

4.  สรุปผลการศึกษาและเขียนรายงาน

ผลการศึกษา

                ผลการวิเคราะห์ข้อมูลมีดังนี้

ตารางที่ 1. ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของคะแนนการเรียนรู้จากการเรียนการสอนด้วยวิธีการต่างๆ ตามการรับรู้ของนักศึกษา ในวิชาการวิจัยทางการพยาบาล (n = 63)

จากผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า นักศึกษามีการรับรู้ว่า เกิดการเรียนรู้อยู่ในนะดับมากจากการเรียนการสอนทั้ง 5 วิธี โดยมีค่าเฉลี่ยของคะแนนการเรียนรู้ใกล้เคียงกัน ทั้งนี้ การเรียนการสอนด้วยการให้นักศึกษาอ่านเอกสารประกอบการสอน และสรุปสาระสำคัญในเวลาที่กำหนด ในหัวข้อเรื่อง เครื่องมือวิจัย มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือ การเรียนการสอนโดยครูตั้งหัวข้อให้นักศึกษาหาตอบคำถามจากเอกสารประกอบการสอน ในหัวข้อเรื่อง การเขียนโครงร่างงานวิจัย และการเรียนการสอนโดยการบรรยายและทำแบบฝึกหัด ในหัวข้อเรื่องการเลือกกลุ่มตัวอย่าง ตามลำดับ สำหรับการเรียนการสอนโดยให้นักศึกษาอ่านเอกสารประกอบการสอน แล้วตั้งคำถามเอง พร้อมตอบคำถามดังกล่าว ในหัวข้อเรื่อง การเก็บรวบรวมข้อมูล มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด

การสรุปและอภิปรายผล

                จากการทำวิจัยในชั้นเรียนในครั้งนี้ อาจสรุปได้ว่า การเรียนการสอนด้วยวิธีการต่างๆ ช่วยให้นักศึกษามีการเรียนรู้อยู่ในระดับดี แต่อย่างไรก็ตามนักศึกษา มีความเห็นว่าวิธีการสอนที่ต้องใช้การคิดวิเคราะห์ เช่น การตั้งคำถามเองและคำตอบคำถามดังกล่าว รวมทั้งการตอบประเด็นคำถามโดยอ่านจากรายงานวิจัยฉบับจริง เป็นวิธีการที่เรียนรู้ได้น้อยกว่า วิธีการสอนโดยการสรุปประเด็นสำคัญจากเอกสารประกอบการสอน และการบรรยาย  ซึ่งอาจเป็นเพราะนักศึกษาคุ้นเคยกับการเรียนการสอนที่อาจารย์เป็นผู้ให้และนักศึกษาฝ่ายรับ มากกว่าการเรียนการสอนที่กระตุ้นให้นักศึกษาคิดวิเคราะห์มากขึ้น อย่างไรก็ดี การเรียนการสอนด้วยวิธีการต่างๆ ยกเว้นการบรรยาย ไม่มีนักศึกษาคนใดหลับในชั้นเรียน เพราะต้องอ่านเอกสารประกอบการสอนและทำงานที่ได้รับมอบหมายแต่ละครั้งในแล้วเสร็จ

ข้อเสนอแนะจากการทำวิจัยในครั้งนี้

                1. การเรียนการสอนในรายวิชาที่มีเนื้อหามาก อาจารย์ผู้สอนควรจัดทำเอกสารประกอบการสอน หรือกำหนดหนังสือประกอบการสอนที่นักศึกษาต้องมีและใช้ประกอบการเรียนการสอน เพื่อที่จะสามารถสอนได้อย่างครอบคลุมเนื้อหาสาระ โดยอาจารย์ผู้สอนควรใช้วิธีการกระตุ้นให้นักศึกษาอ่านหนังสือให้มากขึ้น เนื่องจาก ในการศึกษาครั้งนี้พบว่านักศึกษาบางคนอ่านหนังสือช้ามากเมื่อเทียบกับเพื่อนในชั้นเรียน

                2.  การเรียนการสอนโดยวิธีการที่หลากหลายมีความจำเป็น เพราะนักศึกษามีความสนใจกับการเรียน เป็นช่วงระยะเวลาสั้นๆ  การสอนโดยการบรรยาย เป็นวิธีการที่นักศึกษามีส่วนร่วมน้อยและมักหลับโดยเฉพาะในช่วงบ่าย ดังนั้น อาจารย์ผู้สอนจึงควรเลือกใช้วิธีการอื่นๆ ร่วมด้วย

                3.  การตรวจชิ้นงานและให้ข้อเสนอแนะให้นักศึกษาทราบ ก่อนการเรียนครั้งต่อไป เป็นการกระตุ้นที่ดีให้นักศึกษาตั้งใจทำงานที่ได้รับมอบหมาย ถึงแม้งานดังกล่าวนี้จะไม่มีการประเมินผลแบบให้คะแนน ฉะนั้น อาจารย์ผู้สอนจึงควร ตรวจงานและคืนให้นักศึกษาโดยไม่ทิ้งระยะห่างจากเวลาที่เรียนมากเกินไป

                4.  การมอบหมายชิ้นงาน ในชั้นเรียน ควรให้เวลาที่เหมาะสม คือไม่มากหรือน้อยจนเกินไป เมื่อมอบหมายงานแล้ว อาจารย์ควรอยู่ในชั้นเรียน เพื่อสังเกตพฤติกรรมการทำงานของนักศึกษาแต่ละคน พร้อมทั้งมีการตรวจสอบจำนวนชิ้นงานของนักศึกษาเป็นรายบุคคล เพื่อที่จะได้ทราบ ถ้ามีนักศึกษาบางคนไม่ส่งชิ้นงาน เมื่อหมดเวลาในห้องเรียน ถ้าพบว่านักศึกษาบางคนไม่ส่งงานควรพบและพูดคุยถึงเหตุผลของนักศึกษา เพื่อการแก้ไขและช่วยเหลือนักศึกษาเฉพาะรายต่อไป